GIỚI THIỆU CHUNG
Dầu cọ là một loại dầu thực vật được chiết xuất từ thịt (cùi) của quả cọ từ cây cọ dầu. Dầu cọ thô sau khi ép có màu vàng-đỏ sậm do chúng chứa nhiều hàm lượng Caroten và Vitamin E. Dầu cọ chứa khoảng 60 % chất béo no, khoảng 26 % chất béo chưa no đơn nhóm và 12 % chất béo chưa no đa nhóm.
Nếu như trước đây nhắc đến dầu cọ người ta chỉ biết đến công dụng chính là chất bôi trơn công nghiệp thì ngày nay, sản phẩm này được sử dụng trong hầu hết mọi thứ, từ các sản phẩm thực phẩm, chất tẩy rửa đến mỹ phẩm.
Năm 2020, Dầu cọ là sản phẩm được giao dịch nhiều thứ 104 trên thế giới, với tổng giá trị thương mại là 34,1 tỷ đô la. Từ năm 2019 đến năm 2020, xuất khẩu Dầu cọ đã tăng 13,7%, từ 30 tỷ đô la lên 34,1 tỷ đô la. Thương mại Dầu cọ chiếm 0,2% tổng thương mại thế giới.
TÌNH HÌNH SẢN XUẤT & TIÊU THỤ DẦU CỌ TRÊN TOÀN CẦU
Dầu cọ là loại dầu thực vật phổ biến nhất thế giới được chiết xuất từ quả của cây cọ dầu.
Cây cọ dầu có nguồn gốc ở Tây Phi nhưng hiện nay người ta trồng nó nhiều nhất tại các vùng nhiệt đới thuộc khu vực Đông Nam Á. Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), sản lượng dầu cọ hằng năm trên toàn thế giới đạt gần 71 triệu tấn trong giai đoạn từ năm 2018 đến năm 2019, và dự kiến sẽ đạt 240 triệu tấn vào năm 2050. Để so sánh, sản lượng toàn cầu hằng năm của dầu đậu nành (loại dầu được sản xuất nhiều thứ hai thế giới) chỉ khoảng 57 triệu tấn từ năm 2018 đến năm 2019.
Thị trường dầu cọ toàn cầu tăng trưởng theo từng năm. Đến năm 2022, giá trị của dầu cọ ước tính đạt 88 tỷ USD, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Quốc gia cung cấp dầu cọ lớn nhất là Indonesia, tiếp theo là Malaysia. Hai quốc gia này sản xuất khoảng 85% lượng dầu cọ trên thế giới.
Các nhà nhập khẩu dầu cọ hàng đầu là Ấn Độ , Liên minh Châu Âu, Trung Quốc , Pakistan và Bangladesh.
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN GIÁ DẦU CỌ THÔ
Các yếu tố ảnh hưởng đến giá dầu cọ bao gồm:
Giá dầu thô:Giá dầu đậu tương được định giá bằng đô la Mỹ. Đồng đô la Mỹ mạnh làm giảm giá dầu đậu tương, trong khi đồng đô la Mỹ yếu sẽ nâng giá lên. Giá dầu đang chạm mức cao nhất lịch sử trên toàn thế giới, tạo ra tình trạng hoảng loạn trên thị trường. Không chỉ dầu thô tăng giá chóng mặt, dầu ăn, cụ thể là dầu cọ cũng đang sốt giá và ảnh hưởng tiêu cực tới kinh tế, chính trị thế giới.
Thời tiết: Cây cọ dầu là loại cây nhiệt đới, sinh trưởng tốt ở vùng khí hậu có nhiệt độ ấm áp, ánh sáng mặt trời và lượng mưa nhiều. Những thay đổi bất thường của thời tiết như mưa lớn, hay hạn hán sẽ ảnh hưởng đến việc thu hoạch và chế biến dầu cọ, tạo ra sự thiếu hụt nguồn cung - nguyên nhân dẫn đến biến động giá dầu cọ.
Nguồn cung: 85% nguồn cung dầu cọ toàn cầu đến từ 2 quốc gia Malaysia và Indonesia. Vì thế những tin tức chính trị hay các chính sách của các nước này đều sẽ ảnh hưởng đến các giá dầu cọ. Đặc biệt, xu hướng mở rộng dân số và sự thúc đẩy của chính phủ trong việc hỗ trợ dầu diesel đã cho tiêu thụ nội địa của Indonesia có thể khiến giá dầu cọ tăng cao.
Sản phẩm thay thế:Dầu cọ cạnh tranh với nhiều loại dầu khác, bao gồm dầu từ hạt thầu dầu, hạt cải dầu, hạt lanh và hạt bông. Giá cả và tính sẵn có của các loại dầu thay thế có thể có ảnh hưởng đến giá dầu đậu tương.
Nhu cầu sử dụng nhiên liệu sinh học: Dầu cọ là một nguyên liệu được sử dụng sản xuất nhiên liệu sinh học. Vì thế, những nhu cầu về về sử dụng nhiên liệu sinh học sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến giá dầu cọ.
Mối quan tâm về sức khỏe và môi trường: Trong quá trình sản xuất dầu cọ, trung bình một nhà máy thải ra khoảng 2,5 tấn nước thải cho mỗi tấn dầu cọ được sản xuất ra. Đây được gọi là dầu cọ nhà máy nước thải (POME). Các phương pháp xử lý hiện nay giải phóng khí sinh học vào không khí, làm tăng thêm lượng khí thải carbon toàn cầu. Những nhận thức về rủi ro khi sử dụng dầu cọ chắc chắn sẽ chi phối đến nhu cầu tiêu thụ của mặt hàng này.
Bên cạnh đó, dầu cọ cũng đang đối mặt với không ít chỉ trích về tác động xấu đến môi trường. Nhiều tổ chức ở Indonesia đã thúc đẩy phá rừng để lấy đất trồng cọ. Điều này làm suy thoái hệ sinh thái và môi trường sống của các loại động - thực vật. Do đó, việc công khai sản xuất dầu cọ sẽ có thể tạo ra nhiều biến động đến giá sản phẩm này.
Dầu cọ đóng vai trò quan trọng trong cả sinh hoạt đời sống và trong sản xuất công nghiệp. Hợp đồng tương lai cho phép nhà đầu tư có thể đầu tư đường mà không nhất thiết phải trực tiếp sở hữu hàng hóa. Các yếu tố về chuỗi giá trị, cung cầu, phân bổ sản lượng... sẽ giúp nhà đầu tư nắm bắt được xu hướng thị trường khi giao dịch hợp đồng tương lai.